RAM là gì, chức năng của RAM là gì, có những loại RAM nào và RAM hoạt động ra sao, tất cả sẽ được giải thích một cách đơn giản nhất trong bài viết tìm hiểu về RAM máy tính của Máy Tính Khỏe sau.
Định nghĩa về RAM là gì chắc đã có nhiều trang blog chia sẻ kiến thức đề cập. Tuy nhiên có thể sẽ hơi khó hiểu và chưa đầy đủ thông tin. Vì vậy, Khỏe đã thực hiện bài viết này bằng cách diễn tả hoạt động của RAM một cách đơn giản nhất. Giúp cho ai đọc qua lần đầu cũng có thể hiểu ngay. Mình có phần tổng kết ở cuối bài nên nếu bạn “bị lạc” hay theo không kịp có thể tìm lại xem lại nhé. Giới thiệu đủ rồi, tìm hiểu ngay RAM là gì thôi.
RAM là gì?
RAM (Random Access Memory) là một thiết bị phần cứng máy tính cho phép lưu trữ và truy xuất dữ liệu trong thời gian ngắn. Việc truy xuất được thực hiện ngẫu nhiên (Random) thay vì tuần tự như trên ổ CD, HHD nên cho tốc độ nhanh hơn. Dữ liệu lưu trên RAM sẽ được xóa mỗi khi tắt máy hoặc thực hiện lệnh dọn dẹp RAM máy tính. Dung lượng RAM càng lớn, càng nhiều thông tin được xử lý cùng lúc, từ đó máy tính sẽ chạy nhanh hơn.
Tại sao máy tính cần RAM?
Nói một cách đơn giản, mọi thiết bị đều cần có bộ nhớ để hoạt động. Tuy nhiên, ổ cứng (gắn trong, gắn ngoài) giao tiếp với CPU qua cổng IDE. Tốc độ sẽ chậm hơn so với cổng kết nối của RAM vốn gắn trực tiếp trên bo mạch chủ. Ngoài ra việc truy xuất với ổ cứng cũng sẽ mất nhiều thời gian hơn vì nó sử dụng kiểu truy xuất tuần tự (sequential) thay vì ngẫu nhiên (random) như RAM.
Để hiểu rõ hơn về truy xuất tuần tự và ngẫu nhiên, mình sẽ có bài giải thích chi tiết hơn. Ở đây, Khỏe sẽ đơn giản hóa nó lại như sau. Với tuần tự, cũng giống như bạn xếp hàng vậy. Nếu bạn đang đứng vị trí cuối cùng trong hàng 10 người. Phải từng người thực hiện xong mới tới lượt người tiếp theo. Thì bạn phải mất thời gian của 1 người nhân cho 9 trước khi bạn tới đích. Còn ngẫu nhiên, người quản lý sẽ chọn bất kỳ người nào mà anh ấy muốn trong một hàng dài. Vì vậy thời gian sẽ được rút ngắn hơn nhiều.
RAM có giới hạn nào không?
Có, RAM có giới hạn của bản thân cũng như với các thành phần được phối hợp. Chính bản thân RAM cũng có giới hạn về dung lượng, tốc độ truy xuất và tuổi thọ nhất định. Bên cạnh đó, mỗi hệ thống lại giới hạn RAM một kiểu. Ví như Windows 32-bit bạn chỉ có thể sử dụng tối đa 2 GB RAM. Con số này còn được giới hạn bởi hệ điều hành khi phiên bản Windows Starter chỉ cho phép dùng tối đa 8 GB RAM trong khi Ultimate là 192 GB. Chưa kể mỗi bo mạch chủ khác nhau lại có một giới hạn RAM khác nhau.
Có những loại RAM nào, phân loại RAM?
Tuy nhỏ nhắn nhưng RAM lại có rất nhiều loại nhau, chúng ta có thể bỏ qua phân loại RAM theo dung lượng. Chỉ tập trung vào những cách phân loại mà bạn sẽ cần khi thực hiện build máy tính.
Phân loại RAM theo hình dạng
Nhờ vào cách bố trí khe cắm và số điểm tiếp xúc (pin) thì RAM được phân loại thành 3 loại chính như sau.
- DIMM
- SO-DIMM
- SIMM
DIMM và SIMM là hai loại phổ biến trên máy tính bàn, SO-DIMM được sử dụng trên laptop vì tính nhỏ gọn của nó.
Phân loại RAM theo chức năng
SRAM (Solid RAM)
Có tốc độ truy xuất cực cao, tiết kiệm điện. Tuy nhiên dung lượng nhỏ tối đa hiện nay chỉ 64 MB và được sử dụng để làm bộ nhớ tạm thời cho CPU.
DRAM (Dynamic RAM)
Có tốc độ truy xuất thấp hơn khi so với SRAM, kích thước lớn, tốn điện năng hơn. Dung lượng lớn, hiện nay có thể lên tới 1 TB và chính là RAM mà bạn đang sử dụng.
Phân loại RAM theo phiên bản
Có hai loại RAM chính nếu phân loại theo phiên bản là SDRAM và DDR SDRAM.
- SDRAM được sử dụng phổ biến trước đây. Ngày nay khó tìm thấy vì tốc độ xử lý chậm.
- DDR SDRAM hay gọi tắt là DDR RAM là loại ram được sản xuất và sử dụng thông dụng nhất hiện nay. DDR RAM là sự cải tiến khi mang tới gấp đôi tốc độ truy xuất. Mỗi phiên bản mới của DDR RAM lại cho tốc độ cải tiến vượt trội. Xem bảng so sánh bên dưới để biết rõ hơn về sự khác biệt giữa SDRAM và DDR RAM.
DDR3 dễ thấy rằng đang đánh bại mọi đối thủ với tốc độ truy xuất cực khủng. Vì vậy, giá của sản phẩm này cũng là cao nhất. Vì vậy nên hãy cân nhắc về nhu cầu sử dụng để bạn có thể chọn mua RAM đúng nhất.
Giải thích chức năng của RAM đơn giản nhất
Khi máy tính vừa bật lên, RAM sẽ trống. Tuy nhiên để khởi động hệ điều hành thì dữ liệu về nó phải được sao chép lên RAM. Công việc lúc này thuộc về BIOS, phần mềm khởi động đầu tiên trong máy tính. BIOS sẽ tìm trong ổ cứng (HDD, SSD, USB,…) dữ liệu về hệ điều hành máy tính sau đó đưa chúng vào RAM. Sau khi quá trình này hoàn tất, màn hình khởi động của hệ điều hành sẽ hiện lên. Lúc này hệ điều hành sẽ thay thế cho BIOS. Tùy vào nhiệm vụ mà người dùng nhập vào, đưa tới CPU để xử lý sau đó truy xuất phần dữ liệu cần thiết từ ổ cứng lưu lên RAM.
Ví dụ, bạn mở một tệp Word và chỉnh sửa. Nội dung của tệp sẽ được chuyển từ ổ cứng sang RAM. Tại đây, bạn có thể thêm, xóa, sửa bất kỳ nội dung gì. Kết thúc quá trình bạn nhấn Lưu, cũng tức là đưa dữ liệu từ RAM về ngược lại ổ cứng để lưu trữ lâu dài.
Tiếp tục, khi có nhiều dữ liệu được lưu vào RAM thì bộ nhớ của nó sẽ cạn dần. Tới giới hạn nhất định, một phần bộ nhớ cũ sẽ được xóa đi thế chỗ cho bộ nhớ mới. Nếu bạn muốn truy cập lại phần nội dung của bộ nhớ cũ, RAM cũng sẽ làm trống và lấy dữ liệu từ ổ cứng vào RAM. Thời gian chờ trong quá trình này gọi là thời gian tải lại phần mềm. Dung lượng RAM càng lớn, càng nhiều dữ liệu được lưu trữ cùng lúc thì thời gian chờ càng ngắn. Cũng tức là càng nhiều bộ nhớ RAM thì máy tính sẽ càng chạy nhanh.
Cách chọn RAM phù hợp
Để lựa chọn một thanh RAM phù hợp, bạn có thể dựa trên các tiêu chí sau. Thương hiệu, giá thành, nhu cầu sử dụng, cấu hình hiện tại.
- Thương hiệu: Hiện có nhiều thương hiệu RAM nổi tiếng, chất lượng như Sandisk, Kingston, Transcend, Samsung,…
- Nhu cầu sử dụng: Nếu bạn là người dùng cơ bản hãy bắt đầu với 2 GB RAM. Nhu cầu cao hơn khi xem phim và chơi game online thì nâng lên 4 GB. Với người dùng xử lý đồ họa nhiều thì 8 – 16 GB là chấp nhận được nếu có kèm theo card màn hình.
- Giá thành: Tiêu chí này thực sự phụ thuộc vào 2 yếu tố trên, có hãng rẻ, có hãng đắt khác nhau nên bạn cần tham khảo kỹ trước khi thực hiện. Có thể từ 1 – 20 triệu đồng, RAM có rất nhiều mức giá cho bạn thỏa thích lựa chọn.
- Cấu hình hiện tại: Một lưu ý nữa là RAM mới mua cũng cần phù hợp với cấu hình máy tính hiện tại. Nếu mainboard của bạn không hỗ trợ thì không nên mua. Hoặc ghi mua thêm RAM để ghép đôi với RAM cũ thì tốt nhất nên mua loại y hết hoặc tối thiểu là giống nhau về tốc độ bus.
- Hệ điều hành sử dụng: Tuy nhỏ nhưng bạn cũng cần nên quan tâm, nếu sử dụng Windows 32-bit thì không thể dùng hơn 2 GB.
Để rõ hơn, mời bạn xem bài viết lựa chọn hệ điều hành phù hợp với cấu hình của Khỏe. Ở đó mình sẽ giải thích chi tiết hơn về phối hợp phần cứng và phần mềm sao cho tốt nhất.
Khỏe đánh giá
Trên đây là bài viết gần 2000 chữ của Máy Tính Khỏe về RAM. Giải thích RAM là gì, RAM có tác dụng gì và cách chọn RAM phù hợp một cách đơn giản nhất. Có thể thấy rằng RAM là thành phần cực kỳ quan trọng với máy tính. Mình sẽ có phần tổng kết ở sau đây để mọi người có thể nắm lại toàn bộ thông tin về RAM một cách dễ hiểu nhất.
- RAM là linh kiện tạo môi trường làm việc tạm thời cho CPU. Tốc độ truy xuất cao hơn ổ cứng, dù là SSD. Dữ liệu trên RAM sẽ bị xóa mỗi khi khởi động lại máy tính.
- Có nhiều loại RAM khác nhau: DIMM, SO-DIMM, DRAM, SRAM, DDR2, DDR3, 4 GB, 8 GB,…
- RAM thay thế cho ổ cứng lưu trữ dữ liệu tạm thời cho CPU xử lý. Sau khi xử lý xong dữ liệu từ RAM sẽ được lưu ngược lại vào ổ cứng để lưu trữ lâu dài.
- Lựa chọn RAM theo các tiêu chí: giá thành, nhu cầu sử dụng, cấu hình hệ thống mong muốn.
Nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào hãy bình luận bên dưới hoặc sử dụng form liên hệ để đặt câu hỏi trực tiếp cho Máy Tính Khỏe nhé. Hẹn gặp lại trong bài viết chia sẻ kiến thức tin học sau.
